Bestuurscrisis in ziekenhuizen; verbinden of verbreken?
Column Medisch Leiderschap
Recent waren ziekenhuis de Gelderse Vallei en het UMCU in het nieuws vanwege falend bestuur, met direct gevaar voor de patiëntenzorg. De inspectie plaatste de ziekenhuizen onder toezicht. In beide gevallen lijkt er sprake van afstand tussen de medische staf (in loondienst, opgedeeld in divisies in het UMCU of verenigd in een MSB zoals in de Gelderse Vallei). De RvB van het UMCU gaf aan dat een deel van de problemen te maken hebben met versnippering van zorg en daarmee de communicatie tussen de verschillende divisies. Oud-hoogleraar Guus Schrijvers blogde op Zorgvisie.nl dat ook in de Gelderse Vallei de communicatie onvoldoende was. Met wie moest RvB overleggen; stafbestuur, bestuur MSB, of bestuur van artsen in loondienst? Al die verschillende silo’s geven risico’s; als een chinees fluisterspel veranderen verhalen en taalgebruik, naarmate ze verder van de bron zijn. Aannames over elkaar zijn snel gemaakt, iedereen trekt zich terug op zijn eiland. Een goede communicatie en het onderzoeken van elkaars standpunten (i.p.v. ze eerst te veroordelen) is ver te zoeken. Geen enkele arts wil echter dat de kwaliteit van zorg in gevaar komt.
Medisch leiderschap komt er volgens ons op neer dat je als zorgprofessional vanuit verlangen, op jouw persoonlijke wijze, je verantwoordelijkheid neemt voor jezelf en de wereld om je heen. Verlangen ligt dus aan de basis van medisch leiderschap. Hoe creëer je een gezondheidszorg die werkt, waar je zelf graag in wilt werken en waarin de kwaliteit van zorg nooit gevaar loopt? De zorg vraagt om nieuw leiderschap, leiderschap vanuit zingeving, waarden en sterktes. Waarin heelheid, visie en verbinding belangrijke fundamenten zijn. Artsen moeten hun verantwoordelijkheid weer nemen voor het groter geheel van de zorg, voorbij belangen en standpunten. Hoe doe je dit? Ben jij je bewust van je waarden, weet jij nog wat je ten diepste raakt in arts zijn? Ken je de belangrijkste waarden voor de patiënt? Praat je daar wel eens over met je RvB? Hebben jullie het überhaupt over wat jullie gezamenlijk bindt? Onderstaand model is van Twijnstra en Gudde. Het laat duidelijk zien dat indien er gecommuniceerd wordt vanuit standpunten en belangen, het langer duurt voordat je het met elkaar eens bent. Communicatie vanuit waarden leidt sneller tot een gezamenlijke brede basis. Indien je samen een gesprek voert over waarden geeft dat snel diepgang en een gevoel van (h)erkenning. Dat is in onze ogen een wezenlijk onderdeel van Medisch Leiderschap; bevraag elkaar op elkaars waarden, wees nieuwsgierig naar iets wat je niet begrijpt, vertraag de gesprekken, durf diepgang in de dialoog te brengen. Dan gaat het over verbinden en gezamenlijkheid. Dan ontstaat er een brede basis, waarvan uit een nieuwe zorg vorm kan krijgen. Op termijn zal deze diepgang en vertraging efficiënter blijken en leiden tot meer werkplezier en een veiliger zorg. Leiderschap vanuit verbinding.
Moniek de Boer, gynaecoloog, coach/ trainer www.lemniscaap.com
Angelique van Dam, huisarts np, coach/ trainer www.lemniscaap.com