Medisch leiderschap is soms…niets doen
Column Medisch Leiderschap
Van actiepuntenlijst naar bezinningspuntenlijst
Als arts kan je in dagelijks leven en werk soms overspoeld worden door het gevoel geen vat meer op dingen te hebben. Doordat wij van die doeners zijn hebben we de neiging onmiddellijk actie te ondernemen om zaken op te lossen. Dit is vaak een goed idee als het om patiënten gaat, al kiezen we soms voor ‘niets doen’ met beter resultaat. We moeten dan onze natuurlijke neiging tot handelen onderdrukken.
Ook in Medisch Leiderschap kan het soms handig zijn niets te doen. Te blijven in een situatie waar het ongemakkelijk is. Te ervaren wat een situatie/ een idee met je doet, te onderzoeken en open te staan voor wat er in je omgeving gebeurt. In Theory U worden deze fasen ‘seeing, sensing en presencing’ genoemd. Theory U is een benadering om duurzame verandering in mensen, organisaties en systemen te bewerkstelligen.
Seeing gaat dan over; zicht krijgen op wat er daadwerkelijk gebeurt. Wat zijn de feiten. Belangrijk hierin is het loslaten van oordelen en vooringenomen gedachten. Er is een ‘open geest’ voor nodig. In de fase van Sensing worden andere bronnen van intelligentie aangeboord. Onder andere de intelligentie van het hart. Empathisch luisteren helpt hierin. Voor empathisch luisteren is het nodig verbinding met een diepere laag in jezelf te maken. Als dit lukt ben je in staat te luisteren vanuit ‘een open hart’. Hierdoor ontstaan een meer open en accepterende verbinding tussen mensen. Presencing verwijst naar het helemaal aanwezig zijn in het hier en nu, met alle zintuigen, inclusief intuïtie. Hier is ‘open wil’ voor nodig, het werkelijk willen zien wat zich aandient, zonder invulling of sturing. In deze fase dienen inzichten zich als vanzelf aan.
Hoe vaak passen wij dit toe in onze werksituatie, wanneer beslissingen genomen moeten worden? Meestal staan dit soort punten op de ‘actiepuntenlijst’. Sommige situaties vragen echter om een ‘bezinningspuntenlijst’. Waar eerst met elkaar eens van alle kanten naar gekeken moet worden. Ons erop te bezinnen volgens de elementen van de theory U. En met de punten uit die lijst niets anders te doen dan ze te laten zijn en vanuit open geest, open hart en open wil aandacht te hebben met elkaar voor de betekenis en implicatie ervan. Op deze manier een beslissing wat vertragen en hem daardoor meer gedragen te laten zijn en impact te laten hebben. Wie gaat een ‘bezinningspuntenlijst’ toepassen?
Meestal volgt het beste antwoord en de beste actie dan vanzelf. (bron Organisatieontwikkeling met Theory U, de Haan & Beerends).
Onderstaand gedicht geeft dit heel mooi weer:
Trough
There is a trough in waves, a low spot
Where horizon disappears
and only sky and water
are our company.
And there we lose our way
unless
We rest, knowing the wave will bring us
to its crest again.
But if we rest there
In the trough,
In silence,
Being with the low part of the wave,
keeping our energy
and noticing the shape of things, the flow,
then time alone
will bring us to another place.
Where we can see horizon,
There we may drown
if we let fear
hold us within its grip and shake us
side to side,
and leave us flailing, torn, disoriented.
see the land again,
regain our sense
of where we are,
and where we need to swim.
- Judy Brown
- Moniek de Boer en Angelique van Dam, www.lemniscaap.com