Oratie Maria van den Muijsenbergh “Verschil Moet Er Zijn!”

Huisarts Maria van den Muijsenbergh werd per 1-9-2017 benoemd tot bijzonder hoogleraar Gezondheidsverschillen en persoonsgerichte integrale eerstelijnszorg aan de Radbouduniversiteit en UMC te Nijmegen. De leerstoel is ingesteld door Pharos, expertisecentrum gezondheidsverschillen. Zij aanvaardde haar hoogleraarschap op 9 maart. Titel van haar oratie: “Verschil moet er zijn!”.

Voorafgaand aan haar oratie werd een symposium gehouden “Persoonsgerichte integrale eerstelijnszorg”. Tijdens het symposium werden door zowel Nederlandse als internationale deskundigen voorbeelden gegeven van onderzoek en praktijk , zowel in enkele lezingen als door middel van workshops en flitspresentaties.

Zo vertelde Joe LeMaster , die als arts-onderzoeker op de universiteit van Kansas onderzoek doet naar ongelijkheid in sociale determinanten van gezondheid in een project met patiënten die de taal niet goed beheersen en waarbij ook culturele verschillen spelen. Zo komen deze patiënten minder op consult, krijgen vaker een verkeerde diagnose, begrijpen minder goed wat de dokter zegt, begrijpen niet goed hoe ze medicijnen dienen te gebruiken, komen vaker op de spoedeisende hulp terecht , worden langer in het ziekenhuis opgenomen en zijn minder tevreden over hun dokter.

Evelyn van Weel, die ruim 30 jaar als huisarts werkzaam was in Nijmegen was langdurig betrokken bij onderwijs op het huisartseninstituut en medische faculteit Nijmegen met als specialisatie communicatieve vaardigheden in de arts-patiëntrelatie. Zij praatte over de betekenis van persoonsgerichte communicatie en hoe je dat het best in de praktijk brengt.

In haar oratie “Verschil moet er zijn”- met een versie aan de achterzijde van het boekje die te begrijpen is voor mensen die moeilijk kunnen lezen en schrijven-legde Maria van den Muijsenbergh zelf uit waarom het onderwerp Gezondheidsverschillen en persoonsgerichte eerstelijnszorg met name gericht op kwetsbare groepen haar zo na aan het hart ligt en wat ze hoopt tot stand te kunnen brengen. Hoe lager op de sociale ladder (afhankelijk van opleiding, inkomen en migratieachtergrond) hoe hoger het risico op chronische ziektes en vroegtijdige sterfte. Door hart- en vaatziekten en suiker, maar ook door kanker en ongelukken. Persoonsgerichte zorg met name in de eerste lijn heeft helende kracht. Om te weten welke aspecten van persoonsgericht integraal werken het beste werken wil zij vanuit haar hoogleraarschap onderzoek entameren met name binnen gezondheidscentra en andere eerstelijnspraktijken volgens de inzichten van de ‘Normalisation Process Theory’ en met onderzoekstechnieken van de methode PLA (participatory learning and action). Deze methode maakt het mogelijk dat ook mensen die weinig lezen en schrijven of migranten die een andere taal spreken op gelijkwaardige wijze mee kunnen doen in onderzoek .Vanzelfsprekend is ook het onderwijs aan medische studenten en huisartsen in opleiding van enorm belang om bij te dragen aan het bewustzijn en kennis van gezondheidsverschillen en aan het gevoel van verantwoordelijkheid van artsen om hier iets aan te doen.

Maria van den Muijsenbergh (Heerlen, 1956) behaalde cum laude haar artsdiploma aan de Universiteit Leiden. Ze promoveerde er in 2001 op onderzoek naar palliatieve zorg door de huisarts. Sinds 1984 werkt ze als huisarts, aanvankelijk in Leiden, vanaf 1996 tot op heden in Nijmegen. Ze richtte de Praktijk Buitenzorg op, waar dak- en thuislozen en ongedocumenteerde migranten in Nijmegen terecht kunnen voor sociaal medische hulp. In 2006 ontving ze de Corrie Hermannprijs vanwege haar niet aflatende inzet voor de verbetering van de positie van mensen in kwetsbare situaties.