Bevlogenheid als arts: hoe behouden we ons vuur?

“Zij die een waarom heeft om voor te leven, kan bijna elk hoe verdragen." – Friedrich Nietzsche

Bevlogenheid – dat diepe gevoel van motivatie, betekenis en energie – is misschien wel een van de belangrijkste drijfveren voor artsen. Het is wat ons door lange dagen helpt, ons in staat stelt om compassievol te blijven en de extra stap te zetten voor onze patiënten en elkaar. Toch staat bevlogenheid onder druk.

“Zij die een waarom heeft om voor te leven, kan bijna elk hoe verdragen." – Friedrich Nietzsche

Bevlogenheid – dat diepe gevoel van motivatie, betekenis en energie – is misschien wel een van de belangrijkste drijfveren voor artsen. Het is wat ons door lange dagen helpt, ons in staat stelt om compassievol te blijven en de extra stap te zetten voor onze patiënten en elkaar. Toch staat bevlogenheid onder druk.

De huidige tijd vraagt veel van ons, en steeds meer collega’s ervaren momenten waarop het moeilijk is om dat innerlijke vuur brandend te houden.

In dit artikel ga ik in op factoren die bevlogenheid kunnen ondermijnen, maar ook op wat er juist voor kan zorgen dat we als artsen bevlogen blijven.

Wat bedreigt onze bevlogenheid?

1. Hoge werkdruk en administratie:
   Artsen ervaren vaak een onevenredig groot deel van hun tijd opgeslokt door administratieve taken. Registratiesystemen, protocollen en kwaliteitsrapportages zijn waardevol voor de zorg, maar het vele ‘klikwerk’ gaat ten koste van tijd voor patiënten en vakinhoudelijke verdieping.
   
   
2. Beperkte autonomie:
   Een belangrijke bron van bevlogenheid is het gevoel zelf regie te hebben. Als die autonomie onder druk komt te staan door strikte regelgeving, productie-eisen of een cultuur waarin inspraak beperkt is, kan dat leiden tot frustratie en verminderd werkplezier.
   
   
3. Emotionele belasting:
   Ons werk is betekenisvol, maar vaak ook zwaar. Het begeleiden van ernstig zieke patiënten, omgaan met verlies, en het balanceren van professionele afstand en empathie vragen veel van ons emotionele veerkracht. Zonder voldoende ruimte voor herstel kan dat leiden tot vermoeidheid of zelfs cynisme.
   
   
4. Gebrek aan waardering:
   Artsen zijn vaak perfectionisten die zichzelf hoge eisen stellen. Maar erkenning van leidinggevenden, collega’s en de maatschappij speelt óók een belangrijke rol. Wanneer dat ontbreekt, kan bevlogenheid langzaam eroderen.

Wat helpt om bevlogen te blijven?

1. Herinner je de betekenis van het vak:
   Het herontdekken van de ‘why’ achter je werk is cruciaal. Het moment waarop een patiënt zich gezien voelt, of een behandeling die het verschil maakt – het zijn deze ervaringen die ons vak zoveel waarde geven. Het bewust stilstaan bij deze momenten helpt om het gevoel van betekenis vast te houden.
   
   
2. Creëer ruimte voor autonomie:
   Bevlogenheid groeit wanneer je het gevoel hebt invloed te kunnen uitoefenen op je werk. Dat kan groot zijn – meedenken over beleid of roosters – maar ook klein: bijvoorbeeld zelf keuzes maken in hoe je een spreekuur inricht. Zoek actief naar die momenten van regie en benut ze.
   
   
3. Investeer in verbinding:
   Collegiale steun is een van de sterkste buffers tegen werkdruk. Het delen van ervaringen, successen en teleurstellingen maakt dat je voelt dat je er niet alleen voor staat. Intervisie, peer support of gewoon een goed gesprek tijdens de lunch dragen meer bij dan we soms denken.
   
   
4. Zorg voor herstel:
   Bevlogenheid vraagt om energie, en energie vraagt om herstel. Dit betekent voldoende rust en slaap, maar ook ontspanning buiten het werk. Voor de een is dat sport, voor de ander muziek, kunst of tijd met familie. Het gaat erom dat je ruimte creëert waarin je batterij weer oplaadt.
   
   
5. Professionele en persoonlijke ontwikkeling:
   Bevlogenheid groeit wanneer je jezelf kunt blijven ontwikkelen. Of het nu gaat om wetenschappelijk onderzoek, onderwijs geven, of het uitbreiden van je vaardigheden – leren en groeien houden het vak levendig.

Een gezamenlijke verantwoordelijkheid:

Het behoud van bevlogenheid is niet alleen een individuele taak, maar ook een organisatorische en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Zorginstellingen, beroepsverenigingen en beleidsmakers kunnen bijdragen door ruimte te bieden voor autonomie, werkdruk eerlijk te verdelen, en aandacht te hebben voor het welzijn van artsen.

Ook wijzelf als artsen kunnen een cultuur stimuleren waarin openheid, steun en waardering de norm zijn. Door samen te werken, ervaringen te delen en elkaar te ondersteunen, vergroten we de kans dat bevlogenheid niet alleen behouden blijft, maar zelfs groeit.

Festival van de Bevlogenheid!

In dit kader is het mooi dat er steeds meer initiatieven ontstaan die bevlogenheid centraal stellen. Op 19 november organiseren LAD en Challenge & Support het Festival van de Bevlogenheid. Dit festival biedt een plek om ervaringen te delen, inspiratie op te doen en stil te staan bij de vraag: hoe houden we ons vuur brandend?

Het is een uitnodiging aan ons allemaal – om niet alleen naar de uitdagingen te kijken, maar ook naar de kansen om bevlogenheid duurzaam te voeden.

Tot slot

Bevlogenheid is geen luxe, maar een voorwaarde voor goede zorg. Het bepaalt niet alleen ons eigen welzijn, maar ook de kwaliteit van de zorg die wij leveren. Door oog te hebben voor wat ons energie geeft en wat ons energie kost, kunnen werken aan een toekomst waarin bevlogen artsen met passie hun vak blijven uitoefenen.

Een zeer bevlogen groet,

Sabina

Hoe blijf jij bevlogen in je vak of wil je aanpassen om bevlogen te blijven? Mail jouw antwoord naar vnvamail@vnva.nl en je krijgt reactie!