Op zoek naar verbinding

De samenleving waarin wij vandaag de dag leven, voelt voor velen steeds meer verdeeld. Waar verschillen ooit een bron van verrijking waren, lijken ze nu steeds vaker te leiden tot spanning, wantrouwen en polarisatie. Mensen komen tegenover elkaar te staan op basis van afkomst, geaardheid, sociaaleconomische positie, gender, leeftijd, overtuigingen of culturele achtergrond.

Het fundament dat ieder mens gelijkwaardig is — ongeacht wie je bent, waar je vandaan komt of hoe je je identificeert — lijkt soms ver weg.

Maar één ding zou nooit ter discussie mogen staan:
Iedereen verdient dezelfde waardigheid, hetzelfde respect en dezelfde kansen.

Zie de mens, niet het ‘label’.
Behandel elkaar als gelijken.

Vanuit die overtuiging wil ik het gesprek openen over polarisatie.

Polarisatie is geen nieuw fenomeen. Door de eeuwen heen zijn tegenstellingen altijd onderdeel geweest van menselijke samenlevingen. Denk aan religieuze conflicten, klassentegenstellingen, koloniale geschiedenis, ideologische revoluties en machtsstrijd. Vaak ontstond het denken in “wij versus zij” vanuit angst, onzekerheid of de strijd om schaarse middelen.

In de afgelopen decennia is die polarisatie echter versneld en zichtbaarder geworden. Globalisering, migratie, economische ongelijkheid en technologische ontwikkelingen hebben de wereld kleiner gemaakt, maar niet altijd hechter. Sociale media versterken dit effect: meningen worden sneller verspreid, vaak zonder nuance, en extreme standpunten krijgen meer aandacht dan het midden. Algoritmes laten ons vooral zien wat we al denken, waardoor overtuigingen verharden en het begrip voor de ander afneemt.

Waar het gesprek vroeger plaatsvond aan de keukentafel of in de buurt, gebeurt het nu via schermen — vaak zonder fysiek contact, zonder echte emotie, zonder menselijke nabijheid. De ander wordt een profiel, een mening, een tegenstander. Niet langer een mens bij wie het bloed net zo rood stroomt als bij jou.

Waarom kijken mensen zo anders naar elkaar?

Polarisatie ontstaat zelden uit “slechte bedoelingen”.

Vaak ligt er iets diepers onder, zoals angst voor verlies (van zekerheid, identiteit of welvaart), onzekerheid over de toekomst, een gebrek aan echte ontmoeting en het gevoel niet gezien of gehoord te worden.

Wanneer mensen het gevoel hebben dat ze moeten vechten voor bestaansrecht, erkenning of veiligheid, zoeken ze houvast bij gelijkgestemden. Dat versterkt groepsdenken en verkleint de openheid naar de ander.
Zo ontstaan kampen, verdeeldheid en wantrouwen.

Ook pijn uit het verleden speelt een grote rol. Onverwerkt onrecht, trauma, uitsluiting of onderdrukking kan generaties lang doorwerken. Dat vraagt niet om nieuwe muren, maar juist om erkenning, dialoog, heling en verbinding.

Hoe kunnen we ons opnieuw verbinden?

Verbinding vraagt geen grootse theorieën. Het begint bij kleine, concrete stappen in ons dagelijks leven. Door het gesprek aan te gaan met oprechte interesse. Door te luisteren — niet om te reageren, maar om écht te begrijpen. Door nieuwsgierig te zijn naar het verhaal achter de mening.

Een mening is nooit de volledige identiteit van iemand.
Er is altijd meer dan dat ene standpunt.
Durf te zeggen:
“Ik begrijp je nog niet, wil je het uitleggen?”

Zonder oordeel.
Zonder aanval.
Zonder de ander als bedreiging te zien.

Zo ontdekken we dat achter iedere overtuiging een mens schuilt met ervaringen, zorgen, verlangens en dromen. En precies daar ontstaat ruimte voor echte verbinding.

Kinderen geven ons hierin misschien wel de meest pure les. Zij kijken niet naar afkomst, huidskleur, status of overtuiging.

Zij zien geen “groepen”. Zij zien gewoon een ander kind om samen mee te spelen. Ze vragen geen achtergrondcheck voordat ze een hand uitsteken, en geen politieke overtuiging voordat ze samen lachen.

Kinderen zien de persoon - niet het verschil.

Dat vermogen tot onbevangen ontmoeten dragen we allemaal in ons. Het is nooit verdwenen. Het is alleen bedekt geraakt onder lagen van angst, ervaringen en aannames. Maar het is er nog steeds — en we kunnen het opnieuw leren.

Verbinding door ontmoeting

Verbinding ontstaat vaak vanzelf wanneer mensen samen eten, samen vieren en samen beleven. Voedsel is één van de krachtigste verbinders die we kennen. Aan tafel verdwijnen hiërarchieën. We delen smaken, verhalen, herinneringen en tradities.

Ook evenementen waar mensen elkaar ontmoeten vanuit verschillende contexten — cultureel, sociaal en generationeel — zijn van onschatbare waarde. Niet om te debatteren, maar om te ervaren: muziek, kunst, sport, gesprekken, workshops en buurtinitiatieven.

Wanneer we elkaar ontmoeten in gelijkwaardigheid, zonder aanval en zonder verdediging, ontstaat echte ontmoeting. Dan hoeft niemand zich aangevallen te voelen. Dan ontstaat veiligheid. En vanuit veiligheid ontstaat verbinding.

Samen verder

De grote uitdagingen van deze tijd — klimaat, gezondheid, ongelijkheid, vrede en bestaanszekerheid — lossen we niet op door verdeeldheid. Ze vragen juist om samenwerking, om het bundelen van verschillende perspectieven, kwaliteiten en achtergronden.

Diversiteit is geen bedreiging.
Diversiteit is een kracht.
Juist door onze verschillen komen we verder.

Wanneer we elkaar niet langer zien als tegenstander, maar alsmede-mens en mede-wereldburger, ontstaat ruimte voor gezamenlijke groei.

De manier waarop wij vandaag met elkaar omgaan, bepaalt de wereld van morgen. Onze kinderen kijken naar ons. Ze leren van ons hoe wij spreken over anderen. Hoe wij omgaan met verschillen. Hoe wij reageren op spanning.

Als wij willen dat zij opgroeien in een wereld waarin ieder mens telt en gelijk is, dan moeten wij dat vandaag voorleven.
In onze woorden. In onze keuzes. In ons gedrag.

Niet door perfect te zijn, maar door steeds opnieuw te kiezen voor menselijkheid boven oordeel.

Alleen zo zal kan er een nieuwe generatie ontstaan met het besef:
Iedere wereldburger telt. Iedere wereldburger is gelijk.

Verbinding is geen naïeve droom.
Verbinding is een bewuste keuze.
Elke dag opnieuw.

Een verbindende groet,

Sabina