Het ‘ imposter syndrome’ van artsen; ben jij ook bang door de mand te vallen?

Door Moniek de Boer & Angelique van Dam

• Ben je vaak onzeker?
• Wuif je complimenten weg?
• Denk je vaak: nu zien ze dat ik niets weet?
• Wijt je je carrière aan geluk of toeval, in plaats van je eigen expertise en ervaring?
• Denk je vaak dat een ander het beter kan?
• Geloof je dat je hard moet werken om te laten zien dat je het echt kan?

Er is een grote kans dat je lijdt aan het ‘imposter syndrome’.

‘Imposter syndrome’ staat voor ‘bedriegerssyndroom’. Alsof je je voordoet als een betere versie van jezelf. De psychologen Pauline Clance en Suzanne Imes beschreven dit voor het eerst in 1978. Hoogopgeleide vrouwen (waar onder dus artsen) lijden vaker aan dit syndroom dan mannen. Vrouwen beoordelen zichzelf slechter dan objectief zo is, terwijl mannen zichzelf vaak beter beoordelen.

Het ‘imposter syndrome’ leidt vaak tot perfectionisme. In het Medisch Contact en Arts & Auto stonden recent artikelen over perfectionisme bij artsen. Uit onze coaching praktijk weten we dat voornamelijk vrouwelijke artsen hieronder lijden. Perfectionisme maakt vrouwelijke artsen tot goede dokters en brengen grote carrières, maar gaat helaas vaak ten koste van levensgeluk, zelfcompassie en empathie. Ook verbreekt het de verbinding tussen verstand en gevoel, waardoor artsen niet merken dat ze uitgeput zijn en dus makkelijk burn-out kunnen raken. Een ander gevolg van het ‘imposter syndrome’, is dat je niet meer kan zien dat de meeste dingen gewoon goed gaan. Je voelt niet meer hoeveel waarden daadwerkelijk tot uiting komen en je kan hier dus ook niet van genieten. Een gevolg daarvan is dat je bevlogenheid afneemt. Genoeg om in een vicieuze cirkel terecht te komen. Je zelfvertrouwen en je werkplezier gaan nog verder in rook op.

Wat kan je zelf doen om van je ‘imposter syndrome’ af te komen?

Het ‘imposter syndrome’ ontstaat eigenlijk vooral door gedachten in je hoofd. Je hebt deze gedachten in je hoofd geprogrammeerd. Er is veel onderzoek gedaan waaruit bekend is dat je deze gedachten ook weer kan deprogrammeren (onder andere met Neuro Linguïstisch Programmeren).

• Wees je bewust dat je gevoel alleen veroorzaakt wordt door je eigen gedachten.
• Onderzoek je gedachten op objectieve waarheid, een hulp hierbij kan ‘the Work’ van Byron Katie zijn. Vier simpele vragen.
• Zeg elke ochtend in de spiegel tegen jezelf dat je goed genoeg bent, er komt een moment dat je dat gaat geloven.
• Dwing jezelf elke dag te kijken naar wat er goed ging, dus verleg je focus naar positiviteit. Schrijf elke dag 3 dingen op die goed gingen.
• Bevraag mensen over waar je goed in bent, welke kwaliteiten zij in je zien. Ontvang deze positieve feedback met een “dank je wel” en adem in en uit. Door deze pauze laat je hetgeen gezegd is echt binnenkomen.

Bewustwording is altijd een wezenlijk onderdeel van leiderschap. In het begin zal je bewust onbekwaam zijn, hetgeen zeer onrustig voelt. Langzaam word je echter bewust bekwaam en word je rustiger. Door deze stappen toe te passen zal je merken dat je jezelf steeds beter gaat voelen en op jezelf gaat vertrouwen. Autonomie, sterktes, reflectie en groei zijn fundamenten uit het model Medisch Leiderschap die je vervolgens helpen om het ‘imposter syndrome’ steeds verder achter je te laten.